Doğuştan Çarpık Ayak (Pes Ekinovarus)

Latincesi konjenital pes equinovarus olan doğuştan çarpık ayak deformasyonu, çocukların ayaklarının içe doğru çarpık olmasıdır. Erkek çocuklarda daha sık görülen bu bozuklukta ailesel yatkınlığın da etkisi vardır. Çarpık ayak, tek ayakta ya da iki ayakta birden görülebilir.

Doğuştan çarpık ayak deformasyonunda ayağın ön tarafında içe doğru dönmeyle beraber topukta ve ayağın orta bölümünde içe doğru sapma da görülür. Eğer tek ayakta mevcutsa deformasyon olan ayak diğer ayağa göre küçük, baldır ise daha incedir. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel etkenler sorumlu tutulur.

Çarpık Ayak Tanısı

Anne karnında yapılan ultrasonografik inceleme ile pes ekinovarus tanısı doğumdan önce konulabilir. Doğumdan sonra ise klinik tanı mümkündür. Doğuştan çarpık ayak olan bebekler mutlaka gelişimsel kalça çıkığı açısından da kontrol edilmelidir.

Pes Ekinovarus Tedavisi

1000 kişiden 1’inde görülen pes ekinovarus hastalığı eskiden bebek doğar doğmaz tedavi edilmeye başlanır, geç kalınırsa elde edilebilecek en iyi sonuçtan mahrum kalınacağı belirtilirdi. Bu da anne ve babada stres yükü yaratır, anne ile bebeğin bağ kurmasının önüne geçerdi. Günümüz tedavilerinde anne ile yenidoğan bebeğe ortalama 10 gün zaman tanınıyor.

Pes ekinovarus tedavisinde öncelikle alçı tedavisi uygulanır. Özel bir teknikle ayak esnetilir ve kasığa kadar alçıya alınır. Yaklaşık 1 hafta sonra ayakta ilk güne oranla biraz düzelme görülebilir. Tekrar alçı uygulaması yapılır. 4-6 hafta boyunca alçı işlemleri tekrarlanır. Ponseti yöntemi denilen bu teknikte her alçılamada farklı açı kullanılır. Sürenin sonunda ayak esnetilerek kontrol edilir. 20 derecenin üzerinde bir esneme varsa ve topuk kemiği yerindeyse tedavinin düzelme aşaması biter. Yoksa aşil tendonunu uzatmak için ufak bir ameliyat yapılır. Tendon ameliyatından sonra ayak 3 hafta kadar alçıda kalır. Sürenin sonunda tendon tamamen iyileşir. Alçının çıkarılmasının ardından ayağın şeklini koruması için ortez denilen arası çubuklu özel ayakkabılar giyilmelidir. Önerimiz bu ayakkabıların 3 ay boyunca günde 23 saat giyilmesi yönündedir. 3 aydan sonra sadece uyurken giyilmesi yeterli olacaktır.

Doğuştan çarpık ayak tedavisi sabır gerektiren bir süreçtir. Bu süreç zamanla azalarak daha konforlu bir hale gelse de 4 yaşına kadar devam eder. Ailelerin rahat olması ve çocuklarını iyi adapte etmesi tedavi sürecinin kolay geçmesi açısından son derece önemlidir.

Pes Ekinovarus Ameliyatı

Pes ekinovarus ameliyatı bundan 20 yıl kadar önce çok sık uygulanırdı. Ancak daha sonra geliştirilen ameliyatsız tedavi metotları sayesinde cerrahi ilk tercih olmaktan çıkmıştır. Günümüzde deformitenin ileri düzeyde olması, düzelmenin tam olarak sağlanamaması veya deformiteye başka deformitelerin eşlik etmesi durumlarında ameliyata başvurulmaktadır.

Ameliyat için bebek en az 6-7 aylık olmalıdır. Yukarıda belirttiğimiz ortez gibi tedavi yöntemleri ameliyattan sonra da 1-4 yıl kadar kullanılmalıdır.