Gelişimsel Kalça Displazisi

Gelişimsel kalça displazisi ya da eski adıyla doğumsal kalça çıkığı, bebeklerde kalça ekleminin doğru biçimde gelişmemesi nedeniyle ortaya çıkar. Normalde uyluk kemiğinin kalçayla birleştiği top şeklindeki bölümü kalça kemiğindeki yuvarlak yuvaya oturur. Ancak gelişimsel kalça displazisi durumunda eklemin soket kısmı derin olmaz ve uyluğun başı (femur başı) güvenli bir şekilde yuvaya oturamaz. Kalça eklemi gevşek kalır ve kalça çıkığı meydana gelir. Bu durum bebeğin anne karnındaki erken gelişim döneminde oluşmaya başlar. Kalçanın stabil olmaması durumu gelişim devam ettikçe ilerler. Top ve soket eklem yapısından dolayı femur başı bu süreçte kayabilir ya da çıkabilir. Her 1000 bebekten 1’inde doğumsal kalça çıkığı görülür.

Kalça çıkığı vakalarında femur başı yanlış konumlandığı için kalça gelişiminde bozukluklara yol açar. Erken tanı konulduğunda ve dolayısıyla erken tedavi edildiğinde birçok çocuk hayatının geri kalan zamanında problemle karşılaşmadan yaşamına devam edebilir. Eğer tedavide geç kalınırsa sürekli kalça sorunlarıyla ve çok erken yaşta kalça eklemi kireçlenmesiyle karşılaşılabilir.

Gelişimsel Kalça Displazisi Nedenleri

Öncelikle kalça çıkığının tam nedeninin ortaya konulmadığını belirtmek gerekir. Ancak bazı durumlar kalça çıkığı riskini artırabilir. Bunlar anne rahmindeki amniyon sıvısının azalması, kız bebek olması, ters doğum, zor doğum ve ailesel yatkınlıktır. İlk çocukta kalça çıkığı riskinin artmasının nedeni ilk hamilelikte rahmin henüz tam gevşememesi nedeniyle bebeğe baskı uygulamasıdır. Bazı risk faktörlerini sıralayalım:

• İlk doğum,
• Çoğul doğum,
• Ters doğum (makattan geliş),
• Ailesel yatkınlık (Aileden bir kişide kalça çıkığı hikayesi varsa çocukta görülme riski artar.)
• Amniyon sıvısının az olması,
• Kundaklama

Bebeklerde Kalça Çıkığı Belirtileri

Bebeklerde;

• Bir bacak diğerinden uzundur.
• Hareketlerde kısıtlılık meydana gelir. Bacaklar dışa doğru açılamaz.
• Tüm bebeklerin kalçalarında ve bacaklarında boğumları olur. Kalça çıkığı olan bebeklerin bir bacağındaki boğum sayısı diğer bacağa göre farklıdır. Ayrıca şekil olarak da farklılık gösterir.
• Emekleme dönemindeki bebekler emeklemede ve oturmada gerilik yaşayabilir.
• Yürüme çağındaki bebekler aksayabilir.
• Kalça hareket ettirildiğinde eklemden ses gelebilir.

Bazı bebeklerde hiçbir belirti görülmeyeceği de unutulmamalıdır. Bu nedenle mutlaka düzenli doktor kontrolünden geçilmelidir.

Yetişkinlerde;

• Yürürken topallanır.
• Ergenlik döneminde kalça ağrıları başlayabilir.
• Erken yaşlarda kireçlenmeler başlayabilir.
• Kalıcı hareket kısıtlılıkları görülebilir.

Gelişimsel Kalça Displazisi Tanısı

Erken tanı için doğumda tarama yapılmalıdır. Doğumdan sonraki ilk 3 gün içerisinde yapılan rutin kontrolde mutlaka kalça muayenesi de yapılır. Ardından 6 haftalıkken kalça ultrasonografisi ve bir muayene daha gerçekleştirilir. Tanıda fiziksel muayene çok önemlidir. Yapılan görüntüleme yöntemleri kesin tanının konulması içindir. Bu doğrultuda 6 aydan küçük bebeklere kalça ultrasonu, daha büyük bebekler (ya da çocuklara) direkt kalça grafisi çekilir.

Gelişimsel Kalça Displazisi Tedavisi

Tedavide erken tanı çok önemlidir. Erken dönemde tespit edilmişse ameliyatsız yöntemlerle tedavi sağlanabilir. İlk 6 ayda atel ve bazı basit önlemlerle tedavi süreci tamamlanır. 6 aydan büyük bebeklerde cerrahi müdahale gerekebilir. Çıkık olan femur başı ameliyatla yerine yerleştirilir. Ardından alçı uygulaması yapılır. İlk 6 ayda yapılan müdahelelerde tamamen iyileşme oranı yüzde 100’e yakındır. 1 yaşından sonra ameliyatsız düzelme ihtimali tamamen ortadan kalkarken 6-7 yaşından sonra kalçayı yerine koymak ameliyatla bile zorlaşır. Konulsa bile hareketlerde kısıtlılık meydana gelebilir. Bu yüzden kalça çıkığı erkenden teşhis edilmeli ve teşhis edilir edilmez tedaviye başlanmalıdır.