Kalça Protezi

Kalça, vücudumuzda en fazla yük taşıyan eklemlerden biridir. Kalça eklemi uyluk kemiğinin leğen kemiği ile birleştiği yerde bulunur. Birleşen bu yüzeyler kıkırdakla kaplıdır. Yastık görevi yapan bu kıkırdaklar sayesinde kemikler birbirleri üzerinde az bir sürtünme ile rahatça hareket eder.

Kalça ekleminde bozulmaya neden olan birçok durum vardır. Dejeneratif (yıpranma tarzı) artrit (kireçlenme) en sık karşılaşılan nedenlerden biridir. Ayrıca hastalık ya da yaralanmaların kanın serbestçe kemiğe akmasını engellemesi durumunda da kemik hücreleri ölmeye ve çevresindeki kıkırdaklar bozulmaya başlar. Bu durumda eklemler yıpranır. Doğuştan kalça çıkıkları ve kalça kırıkları da eklemde fonksiyon bozukluğuna neden olarak zamanla yıpranmalara neden olur. Sorunlu kalçada eklem kıkırdağı kaybı sonucu eklem yüzeyi pürüzlü hale gelir kıkırdak yastık olma görevini yapamaz ve kemikler birbirine sürterek aşınma oluşur.

Kalça ekleminde yıpranmalara bağlı görülen belirtiler hasarlı tarafa yük verme ile ağrı oluşması şeklinde başlar. Hasta topallayarak kalçaya binen yükü azaltmaya çalışır. Kalçanın hareket açıklığı yıpranma sonucu azalır.

Kalça Protezi Nedir?

Kalça protezi, bozulmuş olan eklem yüzeylerinin aynı görevi yapacak özel malzemelerden üretilmiş total kalça protezi adı verilen malzeme ile değiştirilme işlemidir. İlk kez 1960’larda uygulanmaya başlanan protezler, teknolojinin ilerlemesiyle geliştirilerek bugünlere kadar geldi. Daha önce sadece metal ve plastikten oluşan protezler bugün metal-metal, metal-seramik gibi malzemelerden oluşur. Üzerine eklenen her yenilik aşınma özelliklerini geliştirdiği gibi uzun süreli dayanıklılığını artırdı. Yapılan eklemeler protezin insana daha fazla katkı vermesi ve cerrahların bu müdahaleyi daha konforlu yapabilmesi üzerineydi.

Kalça Protezi Ne Zaman Yapılır?

Kalça protezi, kalça kireçlenmesi tedavisinin en son evresidir. Protez ameliyatına başvurmak için hastalığın ileri seviyede (evre 4) olması gerektiği gibi hastanın şikayetleri de yaşam kalitesini düşürecek düzeyde olmalıdır. Hasta ağrılardan bıkmış durumdaysa, şikayetleri geceleri uyuyamayacak kadar şiddetliyse, yol yürümede sorunlar yaşıyorsa ve kireçlenmenin derecesi de ilerlemişse o zaman kalça protezi ameliyatına başvurulur. Aksi durumda ameliyatsız tedavi yöntemlerine başvurulmalıdır. Ameliyatsız kalça kireçlenmesi tedavileri ağrıyı azaltmaya, kireçlenmeyi durdurmaya ya da yavaşlatmaya, hastanın konforunu artırmaya yöneliktir. Hiçbir tedavi aşınan eklemleri eski haline döndürmez.

Hastanın teşhisini koymak ve hangi derecede kireçlenmesi olduğunu anlamak için birtakım tanı yöntemleri kullanılabilir. İlk yöntem muayenedir. Fiziki muayenenin ardından yıpranmanın kesin tanısı, boyutu ve nedenlerinin tespiti için röntgen çekilir. Nadiren; yıpranmaya başka hastalıkların neden olacağı düşünülüyorsa MR (Manyetik Rezonans Görüntülemesi), tomografi ve kan tahlillerine de başvurulabilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?

• Kalça eklemi ileri derecede hasar görmüşse,
• İlaçlar, fizik tedavi, eklem içi enjeksiyonlar sonuç vermemişse,
• Romatoid artrit hastalığı varsa,
• Kalça ağrısı hastanın yürüme, eğilme gibi günlük aktivitelerini oldukça kısıtlıyorsa,
• Ağrılar dinlenirken de artarak devam ediyorsa kalça protezi uygulanır.

Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kalça protezi ameliyatı ortalama 1,5 saat sürer. Anestezi olarak rejyonel ya da genel anestezi tercih edilir. Kalçanın zarar gören kısımları çıkarılarak yerine uygun ölçülerde metal ve polietilen implantlar takılmasını kapsayan operasyon kalçanın bir tarafına açılan kesiyle başlar. Uyluk kemiğinin küre şeklinde olan ucu kesilir, yerine yeni ve top şeklinde bir protez takılır. Yuvanın zarar gören yüzeyi yeni bir yuva takılmadan önce pürüzsüz hale getirilir. Topla yuva birleştirilir. Protezler kemiğe kemik çimentosuyla sabitlenir.

Kalça Protezi Sonrası İyileşme Süreci

Kalça protezi ameliyatından sonraki ilk günler ağrılar olabilir ancak basit ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir. İçeride biriken kanı boşaltmak için dren takılır ve kanın toplardamarlarda göllenerek pıhtılaşmasını önlemek için hastaya özel çoraplar giydirilir. Hasta aynı gün walker yardımıyla ayağa kaldırılır ve yürüyüşü kapsayan hafif egzersizlere başlanır. Dren ise ertesi gün çekilir, yara pansumanı yapılır. Hasta hastaneden 3-4 gün sonra taburcu edilir.

Hasta eve döndükten sonra ayaklarını yere koyarak oturabilir, ev içindeki işlerini walker yardımıyla halledebilir. 15 gün sonra doktor kontrolüne gelinir, yara pansumanı yapılır, genellikle dikişler bu kontrol sırasında alınır. Fizik tedavi süreci 15 günün sonunda başlar. 3 haftanın sonunda walker’sız yürünebilir. Ancak baston kullanmakta fayda vardır. Aktif yaşantıya dönmek için 6-8 hafta geçmesi gerekir. Aktif süreç de olsa dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. İyi bir iyileşme süreci için fizik tedavi sürecini iyi geçirmek gerekir. Bu süreç yaklaşık 3 aydır.

Kalça Protezi Ameliyatından Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Kanepe, tabure gibi alçak yerlere oturmayın, daha yüksek yerler tercih edin.
• Dizlerinizi kalçanızdan yukarıya kaldırmayın.
• Bacak bacak üstüne atmayın
• Ameliyatlı bacağınızın üzerine bütün ağırlığınızı vermeyin.
• Hekiminizin tüm önerilerine kulak verin.