Diz Artroskopisi

Diz eklemi femur (uyluk), tibia (kaval) ve patella (diz kapağı) arasında oluşmuş menteşe tipi bir eklemdir. Eklemin dengesi statik ve dinamik yapılar tarafından sağlanır. Bu yapılar kapsül ve bağlar, kas ve tendonlardan oluşur. Vücudun bütün yükünü taşıyan diz eklemi hareket serbestliğinde hayati önem taşır. Diz ekleminde olan kasların belli bir kuvvete sahip ve dengeli olması gerekir. Dize aşırı yük binmesiyle, sportif faaliyetlerle ve yaşla birlikte dizde aşınmaların oluşması sonucunda eklemde bazı problemler meydana gelebilir.

Diz eklemi yürüyüşte, oturup kalkmada, eğilip doğrulmada büyük rol oynaması nedeniyle travmalara çok fazla maruz kalır. Diz ekleminin özelliği ve patolojilerinin çeşitli olması nedeniyle de diz problemlerinin büyük bir bölümünde artroskopik cerrahi kullanılır.

Artroskopi, bir minimal invaziv cerrahi yöntemidir. Çok küçük deliklerden işlem yapıldığı için kapalı ameliyat olarak da anılır. Yaklaşık 0,5 cm’lik deliklerden kamera ve yardımcı aletlerden girilerek hem tanı hem tedavi imkanı sağlar. Cerrah bir delikten tamir araçlarını gönderirken diğer delikten kamera ve ışık araçlarını gönderir. Karşısındaki yüksek çözünürlüklü monitörden hem ameliyat alanını izler hem de tedaviyi gerçekleştirir. Kamera sisteminin yüksek çözünürlükte ve kat kat yakınlaştırma imkanının olması sayesinde her ayrıntıyı görebilir. Bu nedenle ameliyat sırasında güven ve konfor sağlar.

Diz artroskopisinin, ameliyat esnasında olduğu kadar ameliyat sonrası süreçte de avantajları vardır. En büyük avantajı hastanın daha hızlı iyileşmesine ve açık ameliyata göre daha az ağrı hissetmesine imkan vermesidir. Açık ameliyattaki gibi 10-15 cm’lik kesiler yerine 0,5 cm’lik deliklerin olması iyileşme sürecini de doğrudan etkiler. Günümüzde birçok diz probleminin tedavisinde diz artroskopisi tercih edilir. Özellikle menisküs ve bağ yaralanmalarında açık cerrahi neredeyse tamamen bırakılmıştır.

Diz Artroskopisi Hangi Hastalıklarda Uygulanır?

• Menisküs yaralanmaları
• Ön ve arka çapraz bağ yaralanmaları
• Yan bağ yaralanmaları
• Diz kireçlenmeleri
• Kıkırdak lezyonları
• Sinovit
• Eklem içi serbest cisim

Menisküs Yaralanmaları

Uyluk ve kaval kemikleri arasındaki eklem birbirleri ile tam örtüşemediği için aradaki uyumu menisküsler sağlar. Her dizde iç ve dış olmak üzere iki adet menisküs bulunur. Menisküsler, yükün daha geniş bir alana yayılmasında ve eklem kıkırdaklarının yüksek basınçtan korunmasında görev alırlar. Bir nevi dizlerin süspansiyonudur. İlerleyen yaşla birlikte meydana gelen bozulmalarla ya da travma sonucunda menisküslerde yıpranmalar ve yırtılmalar meydana gelebilir. Ani durma, dönme, dizi zorla bükme ve direkt temaslar ile yaralanma ya da yırtıklar oluşabilir. Basketbol ve futbol gibi temaslı sporlarda bu tür sakatlanmalarla çok sık karşılaşılır. Menisküs problemlerinde açık cerrahi tedaviler yerine artroskopik (kapalı) cerrahi yöntemi sıklıkla tercih edilir. Artroskopi için açılan kesiler oldukça küçüktür. Bu küçük kesilerden sokulan cihazlarla eklem içi görüntülenerek menisküs yaralanmalarının ya da yırtıklarının tedavisi gerçekleştirilir. Artroskopide açık ameliyatın aksine eklem içindeki her yer görüntülenebildiğinden daha büyük kolaylık sağlanır.

Bağ Yaralanmaları

Diz bağları, dizin birbirleriyle uyumlu hareket etmesini sağlayan yapılardır. En çok zedelenmeye yatkın iki bağ bulunur. Bunlar, dizin ortasında yer alan ön çapraz bağ ve dizin iç tarafında yer alan iç yan bağdır. Buradaki yaralanmalar, dizde güç kaybı ve şiddetli ağrıya neden olur. Tedavi edilmedikleri takdirde daha başka sorunlarla karşılaşılabilir. Bağ tedavilerinde en sık tercih edilen yöntem diz artroskopisidir. Bu yöntemle, eklemde yapılan minimal kesilerden görüntüleme ve müdahale sağlanarak tedavi gerçekleştirilir.

Diz Artroskopisinin Açık Ameliyatlara Göre Avantajları

Diz artroskopisinin en önemli avantajı küçük kesiler açılmasıdır. Bu sayede konforlu ve hızlı bir iyileşme süreci meydana gelir. Açık ameliyattan farkı da budur. Birinde 10-15 cm’lik kesiler açılırken, artroskopide 0,5 cm’lik deliklerde işlem yapılır. Kesinin küçük olması iyileşme sürecinin kısalması demektir. Ayrıca uygulanan görüntüleme tekniği ile hata olasılığı oldukça düşer. Kullanılan fiberoptik aletler yardımıyla alınan görüntüler hekimin daha rahat çalışmasını ve eklem içinde her yeri kolaylıkla görmesini sağlar. Öyle ki ameliyat öncesi muayene sürecinde yapılan tetkiklerde görülemeyen diz problemleri artroskopi işlemi sırasında tespit edilerek aynı seansta tedavi edilebilir. Açık ameliyatlarda ekleme ulaşabilmek için büyük kesiler yapılmasına rağmen eklemin tümünü görmek mümkün değildir.

Artroskopik cerrahide kullanılan aletler tamamen artroskopiye özeldir. Eklem içindeki bölgeleri ve yapıları muayene etmek, hastalıklı ya da yaralanmış yapıları onarmak için kullanılan aletlerin kalınlıkları birkaç milimetre olduğu için küçük kesilerle işlem rahatlıkla gerçekleştirilebilir. Açık ameliyata göre daha az ağrı hissedilir. Açılan küçük kesiler ameliyattan birkaç ay sonra neredeyse kaybolur. Ameliyat sonrası rehabilitasyon kısa ve kolaydır. Hasta erkenden günlük aktivitelere, işe, spora dönebilir.

Diz Artroskopisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ameliyat sonrasındaki ilk hafta bölgedeki ödemi ve ağrıları azaltmak için soğuk uygulama yapmak gerekir. Bu uygulama ile ödem de azalacağı için yapılacak olan egzersizlerde kolaylık sağlanır. Egzersizlerin düzenli olarak yapılması kan dolaşımını çoğaltarak kanın pıhtılaşmasının önüne geçer, iyileşmeyi hızlandırır. Doktorun vereceği ilaçları düzenli kullanarak gerekli talimatlara uyulmalıdır.